-
04.05.2022 -
7 min czytania
Najnowsze
5 min czytania
Zdrowe odżywianie a ortoreksja: jak nie dać się obsesji?
Spożywanie zdrowych posiłków to dla wielu osób coś znacznie więcej niż tylko przelotna moda. To recepta na codzienność, sposób wyrażenia siebie, dbałość o zdrowie i dobrą formę. Granice między zbilansowaną dietą a zaburzeniami odżywiania niekiedy mogą się jednak zacierać. Jednym z możliwych skutków utraty dystansu do diety jest ortoreksja. Jak ją rozpoznać i jak się jej nie dać?
Skąd biorą się zaburzenia odżywiania?
Zaburzenia odżywiania to grupa jednostek chorobowych o podłożu psychicznym, które znalazły się na międzynarodowej liście klasyfikacji chorób ICD-10 pod pozycją F50. Po przeprowadzeniu diagnozy powinny być one leczone poprzez psychoterapię, zmianę nawyków, a w ostateczności również farmakologicznie.
Do dzisiaj medycyna nie wypracowała jednolitego stanowiska co do tego, co powoduje zaburzenia odżywiania. Wskazuje się na kilka czynników działających równolegle i w zmiennym natężeniu. Podłoże problemów może mieć naturę:
- genetyczną
Ustalono, że osoby, w których rodzinie występują zaburzenia odżywiania, są narażone kilkukrotnie bardziej na wystąpienie u nich zbliżonych objawów. Zależność została potwierdzona na przykładzie badań bliźniaków jednojajowych.
- psychospołeczną
Zaburzenia łaknienia natury psychicznej częściej występują u osób, które w wieku dziecięcym znajdowały się pod opieką kontrolujących rodziców. Chodzi nie tyle o ciągłą krytykę, ile o rygorystyczne podejście do odżywiania, sportu, kontrolowania masy ciała i ograniczeń z tym związanych.
- kulturową
Ogromnie istotną rolę w rozwoju zaburzeń odżywiania odgrywają niestety media. Kształtują one i przekazują wizerunek osób idealnie zbudowanych, szczupłych, umięśnionych, utożsamiając go z powodzeniem społecznym i zawodowym. W efekcie prowadzi to do rozpowszechnienia przekonania, że dbałość o własne ciało jest równoznaczne z poczuciem sprawczości i dążeniem do sukcesu.
Oczywiście w każdym przypadku zaburzenia odżywiania mogą przybrać inną postać. Może to być m.in. anoreksja, bulimia, bigoreksja lub ortoreksja. Na czym polega ta ostatnia przypadłość i jakie są jej objawy?
Sprawdź
diety NTFY
Czym jest ortoreksja i jak ją rozpoznać?
Ortoreksja to obsesyjna dbałość o jakość spożywanych posiłków. Choć sama idea świadomego odżywiania jest jak najbardziej pozytywna, ortorektycy zupełnie ją wypaczają. Do typowych objawów, które mogą sugerować występowanie ortoreksji zalicza się:
- restrykcyjne liczenie kalorii,
- eliminacja produktów, które w przekonaniu chorego są niezdrowe,
- rygorystyczne przeprowadzanie intensywnych treningów,
- samodzielne przygotowywanie wszystkich posiłków,
- odmowa spożywania jedzenia poza domem,
- obsesyjne sprawdzanie składu każdego produktu w sklepie.
Co ciekawe, zaangażowanie ortorektyka w tematykę odżywiania nie zawsze idzie w parze z jego wiedzą. Wybory żywieniowe często dyktują kolorowe pisma, artykuły na portalach społecznościowych, a nie rozmowa z dietetykiem i wyniki badań.
Do diagnozy ortoreksji służy szereg testów. Starsze narzędzia to m.in. Test Bratmana i ORTO-15. Nowsze rozwiązanie to np. Dusseldorf Orthorexia Scale.
Można zastanawiać się, co złego wynika z tak drobiazgowego podejścia do odżywiania. Wbrew pozorom ortoreksja to poważne schorzenie, które może wyrządzić wiele szkód nie tylko w organizmie. Do jej skutków zalicza się m.in.:
- Niedobór witamin i minerałów
Wynika on z faktu przyrządzania posiłków pozbawionych wielu składników, które zostały uznane przez chorego za niewystarczająco zdrowe.
- Niechęć do wspólnego spożywania posiłków
Ortorektycy mogą celowo unikać spotkań ze znajomymi lub rodziną, ponieważ spożywanie tych samych posiłków co inni, kojarzy im się z łamaniem swoich zasad, reguł i sabotowaniem własnych wysiłków.
- Trudności w zarządzaniu czasem
Ortoreksja pociąga za sobą konieczność częstego robienia zakupów i spędzania ogromnych ilości czasu w kuchni.
Warto pamiętać, że dieta to sposób odżywiania, który powinien być zawsze dopasowany do potrzeb konkretnej osoby. Nigdy nie polega ona na nierozważnym eliminowaniu kolejnych produktów z jadłospisu!
Na czym polega zdrowe odżywianie?
Zdrowe odżywianie to takie, które dostarcza naszemu organizmowi nie tylko odpowiednią ilość kalorii, ale także:
- wszystkie makroskładniki i mikroskładniki w odpowiedniej ilości,
- witaminy i minerały,
- wodę.
Dieta zawsze musi uwzględniać stan zdrowia konkretnej osoby, jej potrzeby i preferencje smakowe. W inny sposób muszą być skomponowane posiłki dla sportowca, a inaczej wygląda menu pracownika, który wykonuje pracę siedzącą.
Na zdrowe odżywianie składa się również ilość i gęstość energetyczna poszczególnych posiłków, dopasowanie pór jedzenia. Dbanie o te wszystkie rzeczy samemu potrafi być czasochłonne i wymaga sporej wiedzy na temat żywienia i funkcjonowania organizmu.
Jeżeli zależy Ci na zdrowym odżywianiu, ale nie chcesz spędzać długich godzin w kuchni, sprawdź menu Nice To Fit You. Wiemy, że w dietetyce nie ma uniwersalnych rozwiązań, dlatego mamy dla Ciebie m.in. zbilansowaną dietę Daily, ekskluzywne posiłki Foodie, czy ProActive od naszego trenera personalnego. Znajdź to, czego potrzebujesz!
Nice To Fit You: Dieta, z którą wszystko można!
Nasza Oferta
Twój wybór
Plus 35 dań
do wyboru w codziennym menu!
od 73,99 zł / dzień
Bibliografia:
https://dietetycy.org.pl/ortoreksja-test-dusseldorf-orthorexia-scale-nowe-narzedzie-do-diagnostyki/
https://dietetycy.org.pl/ortoreksja-nie-tylko-obsesja-na-punkcie-zdrowego-odzywiania/
https://dietetycy.org.pl/ortoreksja/
https://www.livescience.com/orthorexia.html
https://www.healthline.com/nutrition/orthorexia-nervosa-101#basics
