-
21.05.2021 -
5 min czytania
Najnowsze
4 min czytania
Jakie są różnice między nietolerancją glutenu a celiakią, jakie mogą być przyczyny tych dolegliwości oraz jak wygląda proces diagnostyczny?
Czym jest gluten i dlaczego niektórzy nie mogą go jeść?
Gluten to białko, które naturalnie występuje w ziarnach pszenicy, jęczmienia i żyta. Składa się z dwóch innych białek: gliadyny i gluteniny. Możesz je skojarzyć z właściwościami, które na szeroką skalę wykorzystujemy w kuchni. To właśnie gluten odpowiada za nadawanie ciastu elastyczności i struktury. Chociaż białko to jest bezpieczne dla większości ludzi, u niektórych wywołuje negatywne reakcje zdrowotne.
Osoby z nietolerancją glutenu po spożyciu tego składnika doświadczają licznych dolegliwości, zarówno tych ze strony układu pokarmowego, jak i tych, które mają charakter bardziej ogólnoustrojowy.
Nietolerancja glutenu – objawy u dorosłych:
- bóle brzucha
- wzdęcia
- biegunki
- mdłości
- zmęczenie
- bóle głowy
- migreny
Niestety objawy nietolerancji glutenu są dość nieswoiste i mogą być mylone z innymi schorzeniami.
Osoby z nietolerancją glutenu, alergią na białka pszenicy i celiakią powinny przestrzegać diety bezglutenowej.Nie da się ukryć, że dieta z ograniczeniem glutenu jest trudna do zbilansowania. Wykluczenia z jadłospisu utrudniają dostarczanie niezbędnych ilości ważnych witamin i składników mineralnych. Jeśli należysz do osób, które muszą ograniczyć spożycie glutenu, sprawdź dietę pudełkową Light LG&DF. To doskonały sposób na trzymanie się zaleceń, a przy tym doświadczanie radości ze zdrowej, smacznej i dobrze skomponowanej diety.
Sprawdź
diety NTFY
Nadwrażliwość na gluten a celiakia
Nadwrażliwość na gluten i celiakia to dwa różne schorzenia, które często są mylone. Używanie zamiennie obu nazw (włącznie z określeniem „uczulenie na gluten”) to błąd.
Celiakia to autoimmunologiczne schorzenie, w którym spożycie glutenu prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego. Powoduje to zaburzenia wchłaniania składników odżywczych, a to z kolei może prowadzić do licznych niedoborów, a w konsekwencji do poważnych problemów zdrowotnych – anemii czy osteoporozy.
Nadwrażliwość na gluten niezwiązana z celiakią nie powoduje uszkodzeń jelit, jednak może wywoływać podobne objawy. Osoby doświadczają dyskomfortu po spożyciu tego składnika, ale nie mają uszkodzeń kosmków jelitowych charakterystycznych dla celiakii. W tym przypadku w reakcji na gluten układ immunologiczny nie bierze udziału – mechanizmy aktywowane są tylko w przypadku celiakii i alergii. Objawy nadwrażliwości dotyczą głównie układu pokarmowego.
Niestety diagnoza nadwrażliwości na gluten jest trudniejsza, ponieważ nie ma wiarygodnych i specyficznych testów laboratoryjnych, które mogłyby ją potwierdzić.
Przyczyny nadwrażliwości na gluten
Przyczyny nadwrażliwości na gluten nie są do końca poznane, ale badania sugerują, że mogą mieć związek z genetyką, stanem mikroflory jelitowej oraz stylem życia. Osoby, które mają bliskich krewnych z celiakią lub innymi autoimmunologicznymi schorzeniami, są bardziej narażone na rozwinięcie nietolerancji glutenu. Różnicując ten stan z celiakią – ryzyko wystąpienie tej choroby w tym przypadku również jest wyższe.
Dysbioza, czyli zaburzenia równowagi mikrobiologicznej w jelitach, może prowadzić do nadwrażliwości. Nieprawidłowa dieta, stres, antybiotyki i inne czynniki mogą wpływać na zdrowie jelit i zwiększać ryzyko nadwrażliwości na gluten. W niektórych przypadkach zadbanie o mikroflorę może pomóc w walce z objawami, jakie powoduje spożycie glutenu. Niestety wciąż jest wiele niewyjaśnionych kwestii w tym temacie.
Jak wygląda diagnostyka nietolerancji glutenu?
Diagnostyka nietolerancji glutenu jest procesem wieloetapowym i wymaga współpracy z lekarzem.
Pierwszym etapem zawsze jest dokładny wywiad medyczny, w którym lekarz zbiera informacje o objawach pacjenta, historii chorób oraz nawykach żywieniowych. Na tej podstawie specjalista może zdecydować o przeprowadzeniu dalszych badań.
W przypadku podejrzenia celiakii wykonuje się testy serologiczne, które mierzą poziom przeciwciał przeciwko glutenowi. Jeśli wyniki są pozytywne, kolejnym krokiem jest biopsja jelita cienkiego, która potwierdza diagnozę poprzez wykazanie uszkodzeń błony śluzowej jelita.
Diagnostyka nadwrażliwości na gluten jest trudniejsza, ponieważ (tak jak wspominaliśmy) nie ma specyficznych testów laboratoryjnych. Proces diagnozy opiera się przede wszystkim na wykluczeniu innych schorzeń – celiakii i alergii na gluten. Często jednak również wiąże się to z wykonaniem badań laboratoryjnych – jednak nietypowo w kierunku nadwrażliwości.
W tym celu lekarz może zalecić wizytę u dietetyka i stosowanie diety eliminacyjną. Ten proces polega na całkowitym wykluczeniu glutenu z diety (2-4 tygodni). Jeśli objawy ustępują po wyeliminowaniu glutenu, a następnie powracają po jego ponownym wprowadzeniu, to wtedy możemy mieć do czynienia z nadwrażliwością na gluten.
Podczas procesu diagnostycznego ważne jest, aby pacjent nie eliminował glutenu z diety przed przeprowadzeniem wszystkich niezbędnych badań. Może to wpłynąć na wyniki testów. Po potwierdzeniu diagnozy nietolerancji glutenu lekarz i dietetyk mogą wspólnie opracować plan żywieniowy, który pomoże pacjentowi uniknąć objawów i poprawić jego jakość życia.
Bibliografia
- Odenwald, M. A., & Turner, J. R. (2017). The intestinal epithelial barrier: a therapeutic target?. Nature reviews Gastroenterology & hepatology, 14(1), 9-21.
- Olivares, M., Flor-Duro, A., & Sanz, Y. (2021). Manipulation of the gut microbiome in gluten-intolerance. Current Opinion in Clinical Nutrition & Metabolic Care, 24(6), 536-542.
- Balakireva, A. V., & Zamyatnin Jr, A. A. (2016). Properties of gluten intolerance: gluten structure, evolution, pathogenicity and detoxification capabilities. Nutrients, 8(10), 644.
- Ścibor, K., Ostrowska-Nawarycz, L., Kopański, Z., Brukwicka, I., Uracz, W., Maslyak, Z., & Sklyarov, I. (2015). Nietolerancja glutenu problemem zdrowotnym XXI wieku.
- Piechota, M. (2021). Nowa moda czy konieczność?-kilka słów o diecie bezglutenowej. Tutoring Gedanensis, 6(2).
