-
14.08.2025
-
5 min czytania
Patrząc z tej perspektywy, można uznać ją za jedną z bardziej skutecznych strategii żywieniowych. Jeśli faktycznie doświadczamy objawów, które są wynikiem spożycia mleka i jego przetworów, po wykluczeniu ich z menu poprawa następuje niemal natychmiast.
Co warto wiedzieć na temat diety bez nabiału? Jakie są jej zasady? Kiedy warto ją stosować?
Czym jest dieta bezmleczna?
Dieta bezmleczna wiąże się z całkowitą eliminacją mleka ssaków i wszystkich jego przetworów (jogurtów naturalnych, zsiadłego mleka, kefiru, maślanki, twarogów, serków wiejskich, serków homogenizowanych, serów żółtych, mozzarelli). Dotyczy to mleka krowiego, koziego i owczego.
Obejmuje także wykluczenie wszystkich składników pochodzenia mlecznego, które wykorzystywane są w produkcji żywności (m.in. białek mleka, serwatki, mleka w proszku). Przestrzeganie zaleceń diety bez nabiału wymaga uważnego czytania etykiet, bo te składniki (poza obecnością w oczywistych produktach) pojawiają się w pieczywie, wędlinach, słodyczach i gotowych sosach.
Sprawdź
diety NTFY
Czym różni się dieta bezmleczna od diety bez laktozy?
Nie można utożsamiać diety bez nabiału z dietą bez laktozy. Osoby, które są zmuszone przestrzegać jednych bądź drugich zasad, doskonale znają różnicę – niedoprecyzowanie zaleceń może wiązać się z dużym dyskomfortem. Jednak zacznijmy od początku.
Dieta bezlaktozowa ogranicza wyłącznie laktozę – cukier mleczny. Produkty „bez laktozy” nadal zawierają białka mleka. Sprawdzają się przy nietolerancji laktozy, nie sprawdzają się przy uczuleniu na nabiał (alergii na białka mleka krowiego).
- Produkty mleczne bez laktozy powstają po dodaniu do nich enzymu laktazy, który rozkłada laktozę (czyli robi to, czego organizm nie jest w stanie zrobić samodzielnie – stąd objawy żołądkowo-jelitowe). Skład białkowy pozostaje jednak taki sam, więc ryzyko alergiczne nie maleje.
Dieta bezmleczna jest bardziej „uniwersalna” dla obu tych przypadków. I tak:
- dieta pudełkowa Bez Nabiału będzie odpowiednia dla osób z alergią na białka mleka i tak samo dla osób z nietolerancją laktozy;
- dieta bezlaktozowa będzie wskazana tylko dla osób z jej nietolerancją, a u osób wrażliwych na inne składniki produktów mlecznych wciąż będzie powodować objawy.
Kiedy warto wprowadzić przepisy diety bezmlecznej do codziennego menu?
Temat tego, czy nabiał jest zdrowy, ma dwie strony medalu.
- Będzie dla osób, które nie mają żadnych dolegliwości po jego spożyciu (przy założeniu wybierania chudych produktów i kontrolowanych ilości tych wysokotłuszczowych).
- Nie będzie dla osób, u których jego spożycie wiąże się z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi lub reakcją alergiczną.
Dieta bezmleczna – co jeść i jakich zasad przestrzegać?
Na diecie bezmlecznej najważniejsze jest:
- wykluczenie białek mleka (może dotyczyć także śladowych ilości, w zależności od stopnia wrażliwości);
- czytanie etykiet (szukaj słów – mleko, serwatka, masło, kazeina, kazeinian sodu/wapnia/potasu, mleko w proszku, laktoalbumina). Wyjątki, które z nazwy wydają się mleczne, ale są bezpieczne to kwas mlekowy i mleczany, masło kakaowe (nie zawierają białek mleka);
- unikanie zakażeń krzyżowych – podczas jedzenia w restauracjach (zawsze dopytaj obsługę) lub we własnej kuchni, kiedy inni domownicy nie przestrzegają zasad diety bezmlecznej (warto mieć wtedy osobne sztućce i deski do krojenia).
Jak wygląda bezmleczne gotowanie?
Jakie produkty diety bezmlecznej mogą wchodzić w skład codziennej diety?
- Zamienniki nabiału – napoje i przetwory roślinne wzbogacane w wapń i witaminę D.
- Źródła białka – mięso, ryby, jaja, rośliny strączkowe i ich przetwory (tofu, tempeh), orzechy i pestki.
- Węglowodany – ryż, kasze, płatki zbożowe, makaron bez dodatków mlecznych, pieczywo bez serwatki i mleka w składzie, ziemniaki z wody.
- Tłuszcze – oliwa, olej rzepakowy, olej lniany, awokado, tłuste ryby morskie, oliwki, orzechy, nasiona i pestki.
Aby uzupełnić wapń w tygodniowym jadłospisie diety bezmlecznej (to właśnie na niedobory tego składnika jesteśmy najbardziej narażeni przy wykluczeniu nabiału), warto pamiętać o:
- piciu wody wysokozmineralizowanej (z zawartością jonów wapnia minimum 200 mg/l);
- wybieraniu fortyfikowanych zamienników nabiału (nie każdy jogurt czy napój roślinny będzie bogaty w wapń – informacje na ten temat znajdziesz na etykiecie);
- małych rybach, które jemy razem z ośćmi (m.in. sardynki, szprotki);
- orzechach, nasionach i pestkach – najlepszymi źródłami wapnia są mak, sezam (tahini) i migdały;
- strączkach i ich przetworach – szczególnie soi (tofu) i białej fasoli,
- niektórych warzywach – jarmużu czy brokułach.
Bibliografia
- Domaradzki, M., & Korpal, W. (2017). Diety eliminacyjne w alergiach pokarmowych. Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego, 1(4), 21.
- Mielnicka, S. (2020). Diety eliminacyjne w terapii wybranych schorzeń. Journal of NutriLife, 4.
- Szaniawska, J., & Nowak, J. (2023, March). Nietolerancja laktozy–żywieniowe ryzyko niedoboru wapnia?. In Family Medicine Forum/Forum Medycyny Rodzinnej, 17( 2).
- Krauze, A. (2015). Alergia na białko mleka krowiego–postacie kliniczne. Alergia Astma Immunologia, 20(1), 12-16.